Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаанаар Төрлөөр устгах гэмт хэрэг, хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг, дайны гэмт хэрэг болон олон улсын бусад гэмт хэргийг мөрдөн шалгах, хянан шийдвэрлэх асуудлаар олон улсад хамтран ажиллах тухай Любляна-Гаагийн конвенцын төслийг зөвшилцөх тухай асуудлыг хэлэлцлээ. Танилцуулгыг Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг хийсэн юм.

Төрлөөр устгах гэмт хэрэг, хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг, дайны гэмт хэрэг нь олон улсын эрүүгийн эрх зүйд хамгийн ноцтой гэмт хэргийн төрөлд тооцогддог. Эдгээр гэмт хэргийг мөрдөн шалгах, хянан шийдвэрлэх, гэмт этгээдийг шийтгэх, улс хоорондын эрх зүйн туслалцааны хамтын ажиллагааг сайжруулах, гэмт этгээдийг шилжүүлэн өгөх олон талт эрх зүйн баримт бичиг байгуулах ажлыг Монгол Улс 2017 оноос идэвхтэй дэмжиж ирснийг тэмдэглэв. Бельги, Нидерланд, Словени, Аргентин, Сенегал Улсын хамт конвенцын санаачилгыг урагшлуулах зорилготой Үндсэн бүлгийн 7 гишүүн улсын нэгээр ажиллаж байгаа аж. Үндсэн бүлгийн эдгээр гишүүн улсын төлөөлөгч нар төрлөөр устгах гэмт хэрэг, хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг, дайны гэмт хэрэг болон олон улсын бусад гэмт хэргийг мөрдөн шалгах хянан шийдвэрлэх асуудлаар олон улсын хамтран ажиллах тухай Любляна-Гаагийн конвенцын төслийг боловсруулж 2019 оноос эхлэн төслийн хэлэлцүүлгийг өрнүүлсэн байна. Ийнхүү 2023 оны 05 дугаар сарын 15-26-ны өдрүүдэд Любляна хотноо болсон Бага хурлаар конвенцын эх бичвэрийг баталсан аж.

Энэхүү конвенц нь “Үндэстэн дамнасан зохион байгуулалттай гэмт хэргийн эсрэг НҮБ-ын конвенц”, “Эрүүдэн шүүх болон бусад хэлбэрээр хэрцгий, хүнлэг бусаар буюу хүний нэр төрийг доромжлон харьцаж, шийтгэхийн эсрэг конвенц”, “Төрлөөр устгах, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, энэ төрлийн гэмт хэрэг үйлдэгчдийг шийтгэх тухай конвенц” зэрэг уг салбарт хамаарах олон талт механизмууд байдаг хэдий ч төрлөөр устгах гэмт хэрэг, хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг, дайны гэмт хэргийг хянан шийдвэрлэх зохицуулалтыг агуулсан анхны баримт бичиг болох юм байна. Энэ хүрээнд уг санаачилгыг өдгөө 80 гаруй улс дэмжиж байгаагаа илэрхийлснийг Б.Батцэцэг сайд танилцуулсан.

Тус конвенцод гарын үсэг зурах ёслолын арга хэмжээг Нидерланд Улсын Гааг хотноо 2024 оны 02 дугаар сарын 14-15-ны өдрүүдэд зохион байгуулж, нийт 33 улс гарын үсэг зурсан байна.

Монгол Улс Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 75 дугаар зүйлийн 75.4 дэх хэсэгт заасны дагуу уг конвенцод гарын үсэг зурах асуудлыг зөвшилцөхөөр танилцуулж байгаагаа тэрбээр Байнгын хорооны хуралдаанд танилцууллаа.

Төслийн танилцуулгатай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Ганбат, Д.Цогтбаатар нар асуулт асууж, ажлын хэсгээс хариулт, мэдээлэл авав. Сүүлийн үед гэмт хэргүүд, тэр дундаа мөнгө угаах, санхүү, авлига, албан тушаалын гэмт хэрэг улс дамнан үйлдэгддэг болсон гэдгийг Б.Энхбаяр сайд хэллээ. Бусад улс оронтой эрүүгийн эрх зүйн чиглэлээр хамтарч ажиллах гэрээ хэлэлцээрүүдийг байгуулж буй нь гэмт хэрэгтнүүдийг илрүүлэх, нуусан хөрөнгө мөнгийг илрүүлэн, баримтжуулж, ял зэмийг нь оногдуулах Монгол Улсын хүсэл эрмэлзлэлийн илрэл хэмээн тэрбээр онцоллоо. Манай улс өнөөдрийн байдлаар 24 улстай байгуулсан, хоёр талт 39 гэрээний үндсэн дээр эрүүгийн эрх зүйн чиглэлээр хамтарч ажиллаж байгаа аж. Эрүүгийн хэрэгт эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх тухай Европын конвенцод Европын зөвлөлийн 48 улс, зөвлөлийн гишүүн бус 5 орон нэгдсэн байдаг байна. Эдгээрийн дунд Монгол Улсын иргэн олноор зорчдог Англи, Герман, Бельги, Ирланд, Швед зэрэг улс багтаж байгааг Б.Энхбаяр сайд хэллээ. Европын зөвлөлийн орнуудаас манай улс 18 улстай нь хоёр талын гэрээ байгуулсан. Зөвшилцөж буй төслийн хүрээнд Европын зөвлөлийн бүх улстай эрүүгийн хэрэгт эрх зүйн харилцан туслалцаа үзүүлэх боломжтой болно гэв.

Конвенцод нэгдэх үйл явцын талаар тодруулсан Д.Цогтбаатар гишүүний асуултад ажлын хэсэг хариулахдаа “Нэн тэргүүнд тухайн улс хүлээн зөвшөөрч буйгаа илэрхийлж, гарын үсэг зурах, үүний дараа соёрхон батлах бэлтгэл хангах юм. Тус конвенцод гарын үсэг зурах асуудлыг зөвшилцөхөөр Улсын Их Хуралд танилцуулж буй шалтгаан нь конвенцыг соёрхон батлахын тулд Монгол Улс Эрүүгийн хууль болон Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай зэрэг холбогдох хуулиудыг нийцүүлэн бэлтгэл хангах шаардлагатай. Үүний тулд Олон улсын гэрээний тухай болон Хууль тогтоомжийн тухай хуулийн дагуу конвенцод гарын үсэг зурах асуудлыг зөвшилцөж байна” гэв. Энэхүү конвенцоор эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа явуулах, эрх зүйн туслалцаа үзүүлэх, гэрч, хохирогчийг хамгаалах, хамтарсан ажиллагаа явуулах гээд олон асуудлыг зохицуулах учраас соёрхон батлахын өмнө бэлтгэл хангах шаардлага бий гэдгийг тайлбарласан. Энэхүү конвенцод төрлөөр устгах гэмт хэрэг, хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг, дайны гэмт хэрэгт эрх зүйн туслалцаа үзүүлэх зохицуулалт туссаныг ажлын хэсэг мэдээллээ.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Цогтбаатар үг хэлж, байр сууриа илэрхийлсний дараа Төрлөөр устгах гэмт хэрэг, хүн төрөлхтний эсрэг гэмт хэрэг, дайны гэмт хэрэг болон олон улсын бусад гэмт хэргийг мөрдөн шалгах, хянан шийдвэрлэх асуудлаар олон улсад хамтран ажиллах тухай Любляна-Гаагийн конвенцын төслийг дэмжих эсэхээр санал хураалт явуулав. Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын гишүүдийн олонх буюу 75 хувь нь дэмжсэн тул энэ талаарх санал, дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлэхээр тогтов.