С.Амарсайхан: Үндэсний аюулгүй байдал бол хамтын үүрэг хариуцлага юм
"Онлайн оффис"-ын багш
"БҮТЭЭЛЧ ЭЭЖ" цувралдаа Б.Гэрэлчимэг бүсгүй урьсан юм. Тэрбээр 30 настай. АНУ-ын Сиэтлл хотод гэр бүлийн хамт амьдардаг энгийн нэгэн Монгол бүсгүй. Яагаад ч юм түүний амьдрал надад сонирхолтой санагддаг. Интернэт орчинд эерэг энерги түгээж 54 мянган эмэгтэйг нэг дор нэгтгэж сурах хүсэл мөрөөдлийнх нь гүүр болдог учраас тэр. Хүн хүсвэл юуг ч хийж чадна гэдгийг Б.Гэрэлчимэг үйлдлээрээ харуулж явна. Арван жилийн сурагч байхдаа хэлнийхээ хичээлд тааруухан сурагч байсан тэрээр өдгөө олон эмэгтэйг англиар уншиж, бичихэд сургаж байна, зөвхөн фэйсбүүкээр гээд боддоо. Арван жилийнх нь зорилго Б.Гэрэлчимэгийг хурцалж, англи хэлийг бие даан сурсан нь өнөөгийн хэмжээнд хүрэх гол хөшүүрэг болсон хэрэг. Нэг үгээр Б.Гэрэлчимэг дан ганц өөрийгөө хөгжүүлэхийг зорьсонгүй. Бидний өдөр тутмын хэрэглээ, өглөө бүр шинэхэн талх худалдаж авдагтай агаар нэг хэмжээнд дадсан цахим орчноор дамжуулж англи хэлийг зааж эхэлсэн нь энэ. Зарим нэгэнд нь жигтэй сонсогдож болох юм. Гэхдээ Б.Гэрэлчимэгийн үүсгэн байгуулсан 54 мянган гишүүнтэй Ladies групп бол түүний цахим орчин дахь оффис.
Бүх гишүүн нь эмэгтэй, тэр дундаа гэртээ хүүхдээ хардаг ээжүүдээс бүрддэг энэ группыг бусадтай нь харьцуулахад тодорхой хэмжээнд жин дарна, хамгийн идэвхтэйд нь орно. Хэн нэгнийг шүүмжлэх, бусдад үзэл бодлоо тулгах, уур бухимдлаа гаргах магадгүй гомдлоо тайлах, худалдаа наймаа хийх, элдэв зар оруулах нь энэ группт хориотой, гишүүдийн ягштал барих ёстой дүрэм. Манайд тогтсон уламжлал төдийгүй дэлхий нийтэд явдаг ойлголтоор гэртээ хүүхдээ хардаг ээжүүд өглөөнөөс орой хүртэл амсхийх завгүй ажиллах нь энүүхэнд. Бага насны хүүхдээ харахын хажуугаар гэрийнхээ бүхий л ажлыг амжуулсаар өөртөө гаргах цаг тун хомс. Олдсон хоромхон хугацаагаа юунд зарцуулж буйг нь энгийнээр гадарлах гээд үзвэл телевиз үзэх эсвэл ухаалаг утсаараа дамжуулан нийгмийн сүлжээтэй холбогддог болов уу.
Гэвч тэнд ямар мэдээлэл зонхилж байгаа нь тодорхойгүй. Хэн нэгний аминд хүрсэн, хүүхдийн хүчирхийлэлтэй холбоотой мэдээллээс эхлээд өөрийн эрхгүй сөрөг хандлагад автах магадлал нь өндөр. Эргээд бяцхан амралтаа стресстэж дуусгана. Адаглаад гэртээ хүүхдээ харангаа ямар нэгэн сургалтад сууя гэхээр цаг заваас гадна төлбөр мөнгөний асуудал тэдний хүсэл эрмэлзлэлийг үгүй хийх гэмтэй. Амьдралын төвшин харилцан адилгүй байдаг нь ч үүнд багахан “босго” тавина. Ийм л нэгэн амьдралын, хүрээлэн буй орчны, нийгмийн стресст хичнээн ээж хүссэн хүсээгүй ордгийг хэлж мэдэхгүй. Лав хүүхдээ харж байгаа ээжүүдийн дийлэнх хувь нь зовлон нэгтэй болов уу. Харин гэртээ хүүхдээ харангаа Б.Гэрэлчимэгийн сургалтад хамрагдсан ээжүүд өдрийг үр бүтээлтэй өнгөрүүлж чаддаг. Тэрээр цахим ертөнцөөр сургалт явуулаад хоёр жил англи хэлийг заагаад найман жилийг ардаа үджээ. Одоогийн байдлаар зөвхөн цахимаар 1000 гаруй ээжид анхан болон ахисан шатны хичээлийг заажээ. 1000 гэдэг мөнгөөр илэрхийлбэл өнөөгийн нийгэмд мэдээж бага дүн. Боодол бохины л мөнгө. Харин хүнээр илэрхийлбэл их. Дундаж хүүхэдтэй ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын тоотой тэнцэнэ. Томоохон хэмжээний бүтээн байгуулалт хийж байгаа барилгын компанийн ажилчдын тооноос хол давна. Ийм тооны ээжүүдийн оюунд Б.Гэрэлчимэг хөрөнгө оруулалт хийжээ. “Манай группын гишүүд гэртээ хүүхдээ хардаг ээжүүд. Төрснийхөө дараа бусдаас хоцроод байгаа юм шиг, хэнд ч үнэлэгдэхгүй байгаа мэт сэтгэгдэл надад төрж байсан. Зовлонг нь мэдэх болохоор тийм л үед нь ээжүүддээ туслахыг хүссэн" хэмээн Б.Гэрэлчимэг ярилаа. Үнэхээр ч тийм. Саяхан нэгэн судалгааны байгууллагаас Монголчуудын цахим орчин дахь хэрэглээний талаарх сонирхолтой тоо баримтыг гаргажээ. Судалгаанд дурдсанаар ухаалаг утастай хүн бүр өдөрт дунджаар найман цагийг цахим орчинд өнгөрүүлж байгааг онцолжээ. Хоногийн 24 цаг гэж тооцоход түүнийхээ гуравны нэгийг зөвхөн цахим орчинд өнгөрүүлж байгаа нь нэг талаараа эмзэглэмээр тоо, нөгөө талаар биднийг цахим ертөнцөөс ямар хэмжээнд дөнгөлөөтэй байгааг илтгэнэ. Харин тэрхүү найман цагийн дөрвийг нь хэл сурахад зарцуулах нь гэртээ байгаа ээжүүдэд боломжийн хувилбар.“Би өдөрт дунджаар 6-8 цагийг интернэтэд өнгөрүүлдэг. Энэ нь миний онлайнаар ажлаа хийдэгтэй шууд холбоотой. Онлайн байх үедээ хичээлээ зааж байдаг.Сүүлийн үед интернэтийн хэт зохисгүй хэрэглээний талаар хөндөгдөж эхэлсэн нь үнэн.
Цахим ертөнц гэх энэхүү зүйлийг өөрийн мэдлэгийг тэлэх, өөртөө ашигтайгаар ашиглаж чадвал тийм ч муу зүйл гэж боддоггүй. Зөв ашиглавал дэлхийтэй харилцах хамгийн том цонх төдийгүй Монголд байхгүй дэлхийн боловсролыг эзэмших гарц юм” гэдгийг тэрээр онцолсон. Өдгөө Б.Гэрэлчимэгийн үүсгэн байгуулсан Ladies группээр дамжуулан англи хэл сурсан ээжүүдээс 10 нь TOEFL-д тэнцэж, 100 орчим нь гадаад дотоодын хөрөнгө оруулалттай компанид ажилд оржээ. Тэдгээрээс зөвхөн англи хэлээр ярилцлага өгч хүссэн ажилдаа орсон нэгэн ч байна. Гэхдээ Б.Гэрэлчимэгийн энэхүү сургалт зөвхөн англи хэл заахаар хязгаарлагдсангүй. Англи хэлийг сайн сурсан сурагчдаасаа шалгалт авч, онлайн сургалтынхаа туслах багшаар ажиллуулж, цалинжуулдаг болжээ. Одоогийн байдлаар найман эмэгтэйг цалинжуулж байгаа гэнэ. Гэртээ хүүхдээ харахын хажуугаар цалинтай ажиллана гэдэг ээжүүдийн хувьд олдоод байх боломж биш. “Би багшийнхаа англи хэлний сургалтад гурван сар суусан. Англи хэлээр чөлөөтэй ярьж, бичиж сурсандаа баяртай байна. Одоогоор туслах багш хийгээд хоёр сар болж байгаа. Өдөрт 24 сурагчид дөрвөн цагаар ярианы дадлага хичээл ордог. Гэрээсээ интернэтээр холбогдож хичээл заадаг ч бусдын адил ажлын таван өдөртэй. Хүүхдээ хараад орлогогүй сууж байгаа ээжүүдэд гэрээсээ хичээл заагаад тодорхой хэмжээний цалинг сар бүр авах нь ховор боломж. Хагас цаг ажиллаа гэхэд тун боломжийн цалин авчихдаг" хэмээн түүний цахим сургалтаар хэлний мэдлэгээ дээшлүүлсэн М.Хулан хэлсэн юм. Дунд шатны суралцагч байсан тэрээр өдгөө Б.Гэрэлчимэгийн туслах багшийн ажил хийж байгаа нь энэ. Цалингийн тухайд цухас дурдахад 900 мянган төгрөг. Эндээс онлайнаар сурсан мэдлэгээ бусдад заасныхаа хариуд төсвийн байгууллагын ажилтнаас ч төө илүү цалин авдгийг харж болно. Англи хэлийг мэддэг ч ярьж хэрэглээ болгож чаддаггүй байсан. Англи хэлийг сайн сурах шаардлага амьдралд маань тулгарсан. Тиймээс багшынхаа сургалтанд хамрагдсан нь хамгийн зөв гарц байсан. Англи хэлийг хүчээр биш сонирхлоороо суралцаж эхэлсэн. Энэ бол багшийн заах арга барилын онцлог. Сургалтын явцад ажлын ярилцлагад ч орсон. Хамгийн гайхалтай нь би англи хэлээр ярилцлага өгөхдөө маш амжилттай өгсөн. Богино хугацаанд маш сайн ахисан маань ингэж үр өгөөжөө өгсөнд баяртай байгаа"хэмээн “Ladies” группын гишүүн А.Халиун хэлж байлаа. Алс хол АНУ д амьдарч байгаа ч Монголдоо байгаа ээжүүдэд хэл зааж бас заримыг нь цалинжуулж байгаа нь цаанаа л бахархам. Өдгөө Б.Гэрэлчимэг монгол бүсгүйчүүдэд зориулсан ширээний ном гаргасан нь хэвлэлтээс гарчээ. Тэрээр “Бидний хувьд англи хэлний ном үргэлж л дүрмийн эсвэл унших агуулгатай байдаг. Тиймээс зөвхөн бүсгүйчүүдэд зориулж бүх зүйлийг цогц оруулсан сонирхолтой ном гаргасан. 60 хоногийн турш англи хэлээ хэрхэн сайжруулах талаао товч тодорхой заасан байгаа. Эерэг энерги, эрч хүч өгөх урамын үгс, сонирхолтой түүхийг оруулсан. Мөн шинэ үг бичих, сурсан зүйлээ тэмдэглэх зай бий. Өдөр бүр цээжлэх үг, амьдралд ойр харилцан яриаг ч багтаасан. Өдрийн тэмдэглэлээ бичих хэсэг, дууг сонсож цээжлэх талаар ч оруулсан байгаа. Ер нь бол англи хэлийг цогцоор нь өдөр бүр сурах боломжийг олгож байгаа юм” гэв. Үүний хажуугаар Б.Гэрэлчимэгийн эхлүүлсэн нэгэн сургалтыг дурдахгүй өнгөрч болохгүй. Учир нь, америкчуудад тэрээр давхар монгол хэл зааж эхэлжээ. Ингэхийн тулд өөрийгөө хэн бэ гэдгийг ойлгуулах нь чухал гэдгийг тэрээнрхэлсэн. Тэгж байж тэндэхийн иргэд монгол хэлийг сонирхож, сурахдаа ч хүндэтгэлттэй ханддаг гэнэ. Түүнчлэн долоо хоногт нэг удаа Монголын ахуй соёлыг сурталчлах сургалтыг зохион байгуулна. АНУ-ын иргэдийн Монголын талаарх мэдлэг нь харилцан адилгүй. Далайн эргий том хотуудад нь Монголын Монголын тухай харьцангуй гадарладаг бол бусад газарт нь огт мэддэггүй аж. “Америк хүмүүсийн хувьд хамгийн анхны уулзаж буй Монгол хүн нь байх тохиолдол олонтой байдаг учраас Монгол хүмүүс эелдэг, боловсролтой, сайхан сэтгэлтэй гэсэн бодлыг аль болох төрүүлэх юмсан гэж хичээж, алхам бүрээ зөв зүйтэй байлгахыг хичээдэг" хэмээн ярьсан тэрээр Малайзын Куала Лумпур хотод Бизнесийн Удирдлагын магистр хамгаалж, өнгөрсөн хавар Өмнөд Сиатлын их сургуулийг амжилттай дүүргэж, шилдэг оюутнаар тодорсон байна. Хэзээ эх орондоо ирэх тухай түүнээс лавлахад "Монголдоо очиж амьдрах юмсан гэж их боддог. Одоогийн байдлаар арай болоогүй мэт санагддаг. Яагаад болоогүй байгаа нь шалтгаантай. Мэдлэгийн төвшин өсөж байгаа ч хувь хүний төлөвшлийн хувьд сурч мэдэх зүйл их байна. АНУ-аас өөрийн орны хөрсөнд нутагшуулах олон зүйлийг өөрийн болгох хүртлээ илүү ихийг сурах зорилгыг өөртөө тавьсан.Эх орондоо очоод олон сайхан зүйлийг хийнэ. Миний мөрөөдөл бол Монголдоо маш сайн гадаад хэлний сургуультай болох. Гадаад хэлний хувийн сургуулиуд байдаг ч сургалтын төлбөр нь хэт өндөр. Төлбөрөөс нь болоод жирийн иргэдийн хүүхдүүд суралцах ямар ч боломж байдаггүй. Тиймээс хүссэн хүн бүхэн хүүхдээ сургах боломжтой маш сайн англи хэлний сургууль нээхийг мөрөөддөг. болохоор дундаж болон түүнээс доогуур орлоготой хүүхдүүд сурах боломжтой, маш сайн англи хэлний сургууль нээхийг мөрөөддөг" гэв.
Мөн тэрээр “Миний хобби бол аялах. 2009 оноос хойш 16 орноор аялсан. Аялах бүртээ шинэ содон зүйлийг сурдаг. Хамгийн сэтгэлд үлдсэн газар бол Балба улс. Балбад Монгол омгийнхон гэж нэрлэдэг хүмүүсийн дунд 10 хонож байлаа. Тэднээс яагаад ийн нэрийдэх болсныг асууж, Монголынхоо тухай ярьж өгч зураг, видео үзүүлж, тайлбарлаж өгсөн. Тэд ядуу хүмүүс байсан ч надад их санаа тавьж, оймс, бээлий нэхэж өгсөн. Сэрүүхэн байсныг ч хэлэх үү. Баярласан сэтгэлээ илэрхийлэх гээд тэрүүгээр хайж явсаар бялуу авч өгсөн. Ихэнхи нь өмнө нь бялуу идэж үзээгүй хүмүүс байсан. Тэгэхэд нэг зүсэм бялуу хүртэл амьдралын хүсэн хүлээх нэг зүйл байж болдгийг ойлгосон” хэмээх түүнийг яриа нэгийг өгүүлэх шиг. "Ганцаарчилсан сургалтад дөрвөн сар хамрагдсаны дараа TOEFL-д шалгалт өгч хариугаа саяхан авсан. Өмнө нь 57 оноо авч байсан юм. Харин энэ удаа 83 оноо авсан. ТOEFL оноогоо Аризонагийн Их Сургууль, Пенсилваны Их Сургууль болон Калифорны олон улсын их сургуулиуд руу явуулсан” хэмээх Г.Уянга Б.Гэрэлчимэгийн сургалтыг ямар үр дүнтэй вэ гэдгийг дүгнээд өгч байгаа юм. Хүний нутагт ажиллаж, амьдарч байгаа ч Монголоо тэр дундаа өөр шигээ ээжүүдийн боловсролд Б.Гэрэлчимэг хэмээх залуу үеийн төлөөлөл ямар хэмжээний мэдлэг оруулж байгааг дээр өгүүлсэн жишээнээс харж болохоор. Монголоо, эх орноо гэсэн сэтгэл түүний зүрхэнд уяатай явдаг ч хүссэн хэмжээндээ хүртэл төлөвшөөгүй учраас хараахан ирэх болоогүй хэмээн өөрийгөө голонгуй ярих түүн шиг залуус манайд хэд байгаа бол. Гэхдээ тэр чадаж байна. Монгол ээжүүдийн хэл сурах гүүр нь болоод зогсохгүй АНУ-ын иргэдэд Монголоо таниулж, сурталчилж яваа нь бахархмаар хэрэг биш гэж үү.
Эцэст нь хэлэхэд Б.Гэрэлчимэгийн онлайнаар хичээл заах сургалтын төлбөр 50 мянган төгрөг. Зарим нэгний үдлээд буцахдаа хэрэглэдэг цайны мөнгө. Өдөртөө зарцуулах халаасны төсөв. Өндөр төлбөртэй сургалтын төвүүдийн хажууд чамлахаар тоо ч ийм хэмжээний мөнгөөр ээжүүд англи хэл сураад зогсохгүй хүссэн сургуульдаа элсэж, зорьсон ажилдаа орж байна. Сайн бүхэн үнэтэй байх албагүй. Нэгэнт гэртээ хүүхдүүддээ харж буй ээжүүдэд зориулсан тул төлбөрөө огт нэмэхгүй гэж тэр хэлсэн. Түүний сургалтанд суусан бүсгүйчүүд танил талаа бараадах, бусдыг царайчлах шаардлага гарахгүй. Төрөөс олгож байгаа цалинтай ээжийнхээ 50 мянган төгрөгөөр англи хэл сурах боломжтой гэсэн үг. Юу сайхан энэ л сайхан. Цахим ертөнцийг зөв ашиглавал дэлхийтэй харилцах хамгийн том гарц хэмээсэн Б.Гэрэлчимэгийн үгийн үнэ цэнэ энд ч оршин байж мэднэ.
С.Ичинхорлоо